Straks doet het geen pijn meer - Dirk Bracke

Korte inhoud

Friedl is een veertienjarig meisje dat samen met haar oudere broer Seb en oudere zus Lies bij haar moeder en diens nieuwe echtgenoot, Mario, woont. Ze kan niet klagen: ze heeft het goed thuis, haar vrienden van het jeugdhuis staan altijd voor haar klaar en ze heeft, in haar ogen, het beste vriendje van de hele wereld. Ze draagt echter een groot geheim met zich mee: haar vader heeft haar, sinds de scheiding haar moeder, seksueel misbruikt. Op haar twaalfde verjaardag koos ze ervoor om voor altijd bij haar moeder te blijven, maar Nico, haar vader, lijkt steeds weer op te duiken. Zal Friedl ooit nog met een gerust hart door het leven kunnen gaan?

Tegelijkertijd lezen we het verhaal van Marie, een roodharig meisje dat gepest wordt. Ze loopt Friedl tegen het lijf en Marie wordt als het ware opgenomen in het vriendengroepje van Friedl, maar die laatstgenoemde vertrouwt het zaakje niet helemaal. Ze denkt namelijk dat Marie haar vriendje, Stef,wil afnemen.

Waar en wanneer

Friedl woont in Gent bij haar moeder en stiefvader Mario. Het grootste deel van de tijd bevindt Friedl zich thuis, op school, in het jeugdhuis of ergens daartussen, op weg naar één van die plaatsen.

Het verhaal speelt zich af rond de tijd dat Dirk Backe dit boek schreef, in 2001. Dat kan je afleiden uit het feit dat de jongeren naar het jeugdhuis gaan en Bacardi Cola of Pisang drinken. Radio Donna bestaat ook nog in die tijd. Hoe de personages zich gedragen en worden voorgesteld in het boek is vrij modern.

Hoofdthema

Het thema van het boek heeft uiteraard iets met seksueel misbruik te maken. Je zou het kunnen formuleren als de lichamelijke en mentale pijn bij seksueel misbruik waarmee iemand moet omgaan. Friedl draagt haar geheim overal met zich mee. Niemand weet hoe miserabel ze zich diep vanbinnen voelt.

Eigen appreciatie

Wat vond je niet leuk aan dit boek? (Waren er stukken die je vervelend vond? Heb je stukken overgeslagen? Welke? Als je het boek niet uit hebt, waar ben je dan opgehouden met lezen? Waarom daar?)

Ik vond het verhaal op zich heel interessant en dan vooral het verhaal van Friedl. De hele verhaallijn van Marie vond ik nogal overbodig. Toen Marie en Friedl elkaar tegen het lijf liepen en vrienden werden had ik nog geen probleem met haar. Vanaf het duidelijk werd dat Marie zich aangetrokken voelde tot het vriendje van Friedl, Stef, kreeg ik echt een afkeer van het personage van Marie. Ik vond zelfs dat Marie zich te veel als slachtoffer afschilderde. Ik had meteen door dat zij diegene was die met de brommer van Kevin had geprutst. Op het einde van het verhaal kon ik haar helemaal wurgen toen ze had aangepapt met het ondertussen ex-vriendje van de persoon die haar had opgenomen in haar eigen vriendengroepje. Ik heb geen enkel stuk overgeslagen, gewoon omdat dat niet volgens mijn principe is, maar ik heb wel vaak met een geïrriteerd gevoel gezeten toen het verhaal van Marie aan bod kwam.

Hoeveel verschillende verhalen kun je in dit verhaal vinden?

Zoals ik al heb vermeld, konden we twee verhaallijnen onderscheiden. Die van Friedl is natuurlijk wel de belangrijkste. Zij heeft het seksueel misbruik van haar vader moeten doorstaan en probeert daar nu mee te leven. Ze durft het aan niemand zeggen uit schaamte. Deze verhaallijn kan nog opgedeeld worden. Enerzijds is er het verhaal wanneer ze bij haar vrienden en familie is in het heden en anderzijds natuurlijk het verhaal van haar en haar vader dat bestaat uit de (toevallige) ontmoetingen met hem in het heden en de opbouwende flashbacks van het misbruik. De tweede verhaallijn is die van Marie en is in mijn ogen overbodig. Ze had van mij gerust als personage kunnen fungeren, maar moest zeker geen aparte verhaallijn hebben. In mijn ogen had ze geen inbreng in het verhaal over het misbruik.

Wat vind je van het einde ? Blijft er het nodige onduidelijk ? Vind je dat vervelend of juist niet ?

Ik vond het einde wel spannend, maar ik zag het min of meer wel aankomen. Ik kon de dreigende sfeer voelen van het telefoontje tot Friedl en haar moeder bij het huis van haar vader aankomen. Het wordt niet expliciet verteld wat ze zien wanneer moeder en dochter aan het huis aankomen, maar het is makkelijk om zelf in te vullen. Het was niet nodig om te beschrijven wat ze daar aantroffen. Ik vraag me wel af hoe Friedl zich op dat moment voelde. Was ze opgelucht omdat haar vader er nu niet meer was? Of was ze teleurgesteld dat hij niet gestraft zou worden? Dat zijn wel vragen die meteen bij me opkwamen.

Narratologisch aspect: tijd

Het boek begint in media res. ‘Met een triomfantelijk grijns op haar gezicht zette Friedl de witte kartonnen doos op de tafel.’ We hebben geen kennis gemaakt met personages en worden gewoon in het verhaal gegooid.

Het verhaal is discontinu. Het heden wordt af en toe onderbroken door cursieve tekst. Deze stukken zijn flashbacks uit het leven van Friedl. De flashbacks vinden plaats in het huis van haar vader. In de eerste flashbacks verblijven haar broer Seb en zus Lies ook nog bij hun vader, maar wanneer Lies 12 wordt, kiest zij ervoor niet meer naar haar vader te gaan. Eén jaar later maakt Seb diezelfde keuze. In de laatste flashbacks is het dus enkel nog Friedl die bij haar vader blijft en dan wordt het misbruik dus nog heviger dan voorheen.

Technisch gezien is de vertelde tijd erg lang. De flashbacks van Friedl gaan terug tot de tijd dat ze 6 jaar was. De flashbacks volgen elkaar chronologisch op met een paar grote tijdssprongen. De flashbacks worden steeds opgeroepen door iets dat in het heden gebeurt. Meestal is het iets dat iemand zegt of iets dat Friedl in direct contact stelt met haar verleden.

Er is één stuk cursieve tekst, waarbij ik niet meteen begreep dat het geen flashback was, maar een dagdroom. In die droom is Nico omgekomen in een auto-ongeluk en gaat Friedl met haar familie naar de begrafenis. Ze draagt uitdagende kleren en een enorme gettoblaster op haar schouder.

De verteltijd of leestijd van Straks doet het geen pijn meer telt 172 bladzijden. Het is niet zo’n dik boek en het leest zeer vlot. Het verhaal is opgedeeld in 21 hoofdstukken en wordt afgesloten met een epiloog. De epiloog vindt twee jaar later plaats. We bevinden ons eerst in het jeugdhuis. Stef en Marie vormen nu een koppel. Een vriend van Friedl, Michiel, weet ondertussen wat er met Friedl gebeurd is. Wanneer Friedl thuiskomt, wordt ze gebeld door haar vader. Samen met haar moeder gaat ze naar zijn huis en vindt hem daar dood terug.